180 χρόνια Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Η ιστορία του πρώτου εκπαιδευτικού Ιδρύματος της χώρας μέσα από μια μεγάλη έκθεση.

Το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία σε συνεργασία με το Ιστορικό Αρχείο του Eθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), με αφορμή τη συμπλήρωση 180 χρόνων από την ίδρυση του Πανεπιστημίου, εγκαινιάζουν στο Περιστύλιο του κτιρίου της Βουλής των Ελλήνων την έκθεση «180 χρόνια Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών: ο θεσμός – οι άνθρωποι», την Παρασκευή 15 Δεκεμβρίου 2017 και ώρα 12:30. Την έκθεση θα εγκαινιάσει ο πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, Ν. Βούτσης.

Σπάνια βιβλία, πρωτότυπα εκθέματα από τα πανεπιστημιακά μουσεία και το Ιστορικό Αρχείο, φωτογραφίες, πρωτοσέλιδα εφημερίδων, έντυπα, χειρόγραφα, φοιτητικές ταυτότητες, έργα τέχνης και λογοτεχνικά κείμενα, αναδεικνύουν την πολύπλευρη παρουσία του Πανεπιστημίου Αθηνών στην πνευματική, την κοινωνική και την πολιτική ζωή της χώρας μας.

Η έκθεση, δομημένη θεματικά, εστιάζει στην ιστορία, την ταυτότητα, την ιδεολογία, τη διεθνή θέση, τα έργα τέχνης, καθώς και τους ανθρώπους, το επιστημονικό και διοικητικό προσωπικό, τους φοιτητές, τη ζωή τους, το φοιτητικό κίνημα, την έρευνα και την πρόνοια.

Τα τεκμήρια της έκθεσης προέρχονται από το Ιστορικό Αρχείο του ΕΚΠΑ, τα πανεπιστημιακά μουσεία, τη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, το Αρχείο της ΕΡΤ, τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, τη Βιβλιοθήκη της Νομικής Σχολής, την Τράπεζα της Ελλάδος, τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, τον Σύλλογο Φίλων Παναγιώτη Κανελλόπουλου, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, την Ακαδημία Αθηνών, την Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, το Μουσείο Μπενάκη, τις Τεχνικές Υπηρεσίες του Πανεπιστημίου Αθηνών, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, την Πανεπιστημιακή Λέσχη και το Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα».

Στο πλαίσιο της έκθεσης θα παρουσιάζεται το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Πανεπιστήμιο Αθηνών: 180 χρόνια από την ίδρυσή του» με στόχο οι μαθητές να γνωρίσουν την ιστορία και τη συμβολή του ΕΚΠΑ στην πνευματική και εκπαιδευτική πορεία της νεότερης Ελλάδας.

Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.), το οποίο συνήθως αναφέρεται απλώς ως Πανεπιστήμιο Αθηνών, αποτελεί Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα που δραστηριοποιείται στην Ελληνική πρωτεύουσα. Λειτουργεί αδιαλείπτως από την ίδρυσή του στις 3 Μαΐου 1837. Σήμερα είναι το δεύτερο μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο της Ελλάδας σε αριθμό φοιτητών (μετά το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), με περισσότερους από 50.000 προπτυχιακούς φοιτητές. Το 2012 κατατάχθηκε στις θέσεις 501-550 των καλύτερων πανεπιστημίων στο κόσμο, σύμφωνα με τον δείκτη του QS World University Rankings, όπως επίσης και με την πρόσφατη αξιολόγηση της Academic Ranking of World Universities (ARWU).

Το Πανεπιστήμιο Αθηνών ιδρύθηκε στις 3 Μαΐου 1837 από τον τότε Βασιλιά της Ελλάδας Όθωνα και ονομάσθηκε προς τιμή του Οθώνειον Πανεπιστήμιον. Αποτελούσε το πρώτο πανεπιστημιακό ίδρυμα τόσο στο νέο Ελληνικό Κράτος όσο και στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσόγειου. Το νεοσύστατο ίδρυμα συναποτελούσαν οι σχολές Θεολογίας, Νομικής, Ιατρικής και Τεχνών (στο γνωστικό πεδίο της οποίας συγκαταλέγονταν οι Eφαρμοσμένες Eπιστήμες και τα Mαθηματικά). Κατά το πρώτο έτος λειτουργίας του, το ίδρυμα στελέχωναν 33 καθηγητές, ενώ μαθήματα παρακολουθούσαν 52 φοιτητές και 75 μη εγγεγραμμένοι ακροατές. Το πανεπιστήμιο στεγάσθηκε αρχικά στην κατοικία του αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθη στην Πλάκα που σήμερα φιλοξενεί το Μουσείο του ιδρύματος. Το Νοέμβριο του 1841 το ίδρυμα μεταστεγάσθηκε στο Κεντρικό Κτήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών, ένα κτήριο σχεδιασμένο από το Δανό αρχιτέκτονα Κρίστιαν Χάνσεν και διακοσμημένο από το ζωγράφο Karl Rahl, αποτελώντας την περίφημη «αρχιτεκτονική τριλογία της Αθήνας», μαζί με τα κτίρια της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος (αριστερά), και εκείνο της Ακαδημίας Αθηνών (δεξιά).

Το Πανεπιστήμιο Αθηνών ιδρύθηκε στις 3 Μαΐου 1837 από τον τότε Βασιλιά της Ελλάδας Όθωνα και ονομάσθηκε προς τιμή του Οθώνειον Πανεπιστήμιον. Αποτελούσε το πρώτο πανεπιστημιακό ίδρυμα τόσο στο νέο Ελληνικό Κράτος όσο και στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσόγειου. Το νεοσύστατο ίδρυμα συναποτελούσαν οι σχολές Θεολογίας, Νομικής, Ιατρικής και Τεχνών (στο γνωστικό πεδίο της οποίας συγκαταλέγονταν οι Eφαρμοσμένες Eπιστήμες και τα Mαθηματικά). Κατά το πρώτο έτος λειτουργίας του, το ίδρυμα στελέχωναν 33 καθηγητές, ενώ μαθήματα παρακολουθούσαν 52 φοιτητές και 75 μη εγγεγραμμένοι ακροατές. Το πανεπιστήμιο στεγάσθηκε αρχικά στην κατοικία του αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθη στην Πλάκα που σήμερα φιλοξενεί το Μουσείο του ιδρύματος. Το Νοέμβριο του 1841 το ίδρυμα μεταστεγάσθηκε στο Κεντρικό Κτήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών, ένα κτήριο σχεδιασμένο από το Δανό αρχιτέκτονα Κρίστιαν Χάνσεν και διακοσμημένο από το ζωγράφο Karl Rahl, αποτελώντας την περίφημη «αρχιτεκτονική τριλογία της Αθήνας», μαζί με τα κτίρια της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος (αριστερά), και εκείνο της Ακαδημίας Αθηνών (δεξιά).

Το Πανεπιστήμιο διατήρησε την ονομασία Οθώνειο μέχρι το 1862, χρονιά κατά την οποία ο Όθων αναγκάσθηκε να εγκαταλείψει την Ελλάδα. Στις 20 Οκτωβρίου 1862 το ίδρυμα μετονομάσθηκε σε Εθνικόν Πανεπιστήμιον.

Το σημερινό του όνομα το Πανεπιστήμιο της ελληνικής πρωτεύουσας έλαβε το 1911 χάρη στον Ηπειρώτη ευεργέτη Ιωάννη Δόμπολη (1769-1850), ο οποίος ήταν ένας πλούσιος έμπορος που ζούσε στη Ρωσία. Διαπνεόμενος από την ιδεολογία της Μεγάλης Ιδέας, η οποία τότε είχε απήχηση στους Έλληνες, διέθεσε όλη του την περιουσία στο ελληνικό Δημόσιο για να ιδρυθεί μετά από 50 χρόνια πανεπιστήμιο στην πρωτεύουσα της Ελλάδας, με τον όρο πως το νέο ίδρυμα θα ονομαζόταν Καποδιστριακό πανεπιστήμιο, προς τιμή του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδος, Ιωάννη Καποδίστρια. Αποτελούσε ελπίδα του Δόμπολη ότι κατά την εκτέλεση της διαθήκης πρωτεύουσα της Ελλάδας θα είχε πια γίνει η Κωνσταντινούπολη.

Το 1911, το Πανεπιστήμιο της Αθήνας (που παρά τους διακαείς πόθους του Δόμπολη παρέμενε πρωτεύουσα της χώρας), για να κληρονομήσει την τεράστια περιουσία του Δόμπολη, διχοτομήθηκε σε δύο τύποις ανεξάρτητες νομικά οντότητες, το Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον (στο οποίο ανήκαν οι θεωρητικές σχολές) και το Εθνικόν Πανεπιστήμιον (στο οποίο ανήκαν οι θετικές σχολές). Τα δύο νομικά πρόσωπα συγχωνεύθηκαν ξανά με τον οργανισμό του 1932 και το ίδρυμα μετονομάστηκε σε Αθήνησι Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον, ονομασία που διατηρεί σχεδόν αναλλοίωτη μέχρι και σήμερα.

Το 1904 η Σχολή των Τεχνών διασπάστηκε σε δύο επιμέρους Σχολές: τη Σχολή Τεχνών και αυτή των Επιστημών. Στη Σχολή Επιστημών συμπεριλαμβάνονταν αρχικά οι Σχολές Μαθηματικών, Φαρμακευτικής και Φυσικής, ενώ το 1911 προστέθηκε σε αυτές και η Σχολή Οδοντιατρικής. Το 1919 συστάθηκε το τμήμα Χημείας και τρία χρόνια αργότερα, το 1922, η Σχολή Φαρμακευτικής μετέπεσε σε αυτόνομο τμήμα.

Κατά τη δεκαετία του 1960 έγιναν οι πρώτες ενέργειες με σκοπό την μετεγκατάσταση του πανεπιστημίου και τη συγκέντρωση των δραστηριοτήτων του σε ενιαίο χώρο (Πανεπιστημιόπολη) στην περιοχή Ζωγράφου. Σήμερα στην Πανεπιστημιόπολη βρίσκεται η Φιλοσοφική και Θεολογική Σχολή, η Σχολή Θετικών Επιστημών και οι τέσσερις Φοιτητικές Εστίες.

Κτίριο της Βουλής, Περιστύλιο

100 21 Αθήνα

Διάρκεια: 15 Δεκεμβρίου – 31 Μαΐου 2018

Επισκέψεις: Σάββατο & Κυριακή, 10:00-14:00

theTOC